चेन्नई, २६ जानेवारी २०२५
आंध्र प्रदेशातील गोदावरी किनारपट्टी आणि तामिळनाडूच्या चेन्नई किनाऱ्यावर ऑलिव्ह रिडले कासवांचा मोठ्या प्रमाणात मृत्यू होत असल्याचे समोर आले आहे. यामुळे पर्यावरणतज्ञ आणि स्थानिक समुदायांमध्ये तीव्र चिंता निर्माण झाली आहे. या कासवांना ‘असुरक्षित’ म्हणून घोषित करण्यात आले असून त्यांचे संरक्षण करण्यासाठी सरकारने विविध नियम लागू केले आहेत. मात्र, समुद्रकिनाऱ्यांवर आढळणाऱ्या असंख्य मृत कासवांमुळे हे उपाय प्रभावी ठरत नसल्याचे स्पष्ट होत आहे.
काय घडत आहे?
गोदावरी किनारपट्टीवरील काकिनाडा ते अंतरवेदी या परिसरात मोठ्या संख्येने मृत कासवे आढळली आहेत. स्थानिक रहिवासी आणि पर्यावरणतज्ञ यासाठी बेकायदेशीर मासेमारी, तेल उत्खनन आणि जलकुंभांमधील प्रदूषण जबाबदार धरत आहेत.
तामिळनाडूच्या नीलांकराई ते मरीन बीच या १३ किलोमीटरच्या किनाऱ्यावर जानेवारी २०२५ मध्येच ३४६ कासवांचे मृतदेह सापडले आहेत. हा चेन्नईच्या इतिहासातील एका महिन्यातील सर्वाधिक आकडा आहे. गेल्या काही आठवड्यांत १००० हून अधिक कासवांचे मृत्यू झाले आहेत.
मृत्यूमागची प्रमुख कारणे
ट्रॉलर (मच्छीमारी नौका) मासेमारीतील नियमभंग – कासवांच्या संरक्षणासाठी मासेमारी करताना ‘टर्टल एक्सक्लूडर डिव्हाइसेस (TEDs)’ वापरण्याचे नियम आहेत. मात्र, अनेक बेकायदेशीर ट्रॉलर हे डिव्हाइस न वापरता मासेमारी करत आहेत. त्यामुळे कासवे जाळ्यात अडकून गुदमरून मरत आहेत.
- औद्योगिक प्रदूषण – किनाऱ्याजवळील तेल उत्खनन प्रकल्प आणि जलकुंभांतील सांडपाणी समुद्रात मिसळत आहे. त्यामुळे कासवांच्या नैसर्गिक अधिवासाला धोका निर्माण झाला आहे.
- संस्थांकडून दुर्लक्ष – सरकार, मासेमारी उद्योग आणि संबंधित संस्थांकडून योग्य अंमलबजावणी अभावाने कासवांचे मृत्यू रोखण्यासाठी प्रभावी पावले उचलली गेली नाहीत.
NGT चा हस्तक्षेप – संपूर्ण मासेमारी बंदीचा इशारा
राष्ट्रीय हरित न्यायाधिकरणाने (NGT) परिस्थितीची दखल घेतली असून, ट्रॉलर नियमांचे पालन न केल्यास संपूर्ण मासेमारी बंद करण्याचा इशारा दिला आहे.
पर्यावरणतज्ज्ञ आणि स्थानिक कार्यकर्त्यांनी यावर तीव्र नाराजी व्यक्त केली आहे.
जर प्रशासनाने वेळेवर योग्य पावले उचलली असती, तर शेकडो कासवांचे प्राण वाचू शकले असते. आता कठोर कारवाई झाली नाही, तर पुढील वर्षांत ही स्थिती आणखी गंभीर होईल.
असे स्थानिक पर्यावरण कार्यकर्त्यांनी म्हटले आहे.
पर्यावरणीय संकटाची भीती
गोदावरी आणि चेन्नई किनाऱ्यावर ऑलिव्ह रिडले कासवांचा मोठ्या प्रमाणावर मृत्यू ही पर्यावरणीय आपत्ती ठरू शकते. बेकायदेशीर मासेमारी, तेल आणि औद्योगिक प्रदूषण, तसेच सरकारी दुर्लक्ष यामुळे हा धोका वाढत आहे. NGT कडून मिळालेला इशारा किती प्रभावी ठरेल, हे येत्या काळात स्पष्ट होईल. मात्र, जर कठोर कारवाई झाली नाही, तर ही समस्या आणखीनच गंभीर होऊ शकते.